Previous Chapter -- Next Chapter
2. Wòlíì kan Laarin Awọn arakunrin wọn
Àwọn Mùsùlùmí sọ pé gbólóhùn náà “àwọn arákùnrin wọn” nínú Diutarónómì 18:18 túmọ̀ sí àwọn arákùnrin àwọn ọmọ Ísírẹ́lì, nítorí náà àwọn ará Íṣímáẹ́lì. Bí ó ti wù kí ó rí, nínú ọ̀ràn yìí, bí ó bá jẹ́ pé lóòótọ́ la fẹ́ mọ ẹni tí wòlíì náà tí yóò dà bí Mósè jẹ́, a gbọ́dọ̀ gbé gbólóhùn náà yẹ̀ wò nínú àyíká ọ̀rọ̀ rẹ̀.
Ọlọ́run sọ pé: “Èmi yóò gbé wòlíì kan dìde fún wọn nínú àwọn arákùnrin wọn bí ìwọ.” Àwọn wo ni Ọlọ́run ń sọ̀rọ̀ nípa “wọn” àti “wọn”? Nigba ti a ba pada si awọn ẹsẹ meji akọkọ ti Deuteronomi 18 a ri idahun:
Ó ṣe kedere lọ́pọ̀lọpọ̀ nínú àwọn ẹsẹ méjèèjì yìí pé “wọn” ń tọ́ka sí ẹ̀yà Léfì àti pé “àwọn arákùnrin wọn” ń tọ́ka sí àwọn ẹ̀yà mọ́kànlá tí ó ṣẹ́ kù ní Ísírẹ́lì. Eyi jẹ otitọ ti ko ṣee ṣe. Kò sí ọ̀nà ìtumọ̀ aláìlábòsí tàbí ọ̀nà àbájáde déédé tí ó lè jẹ́ kí Diutarónómì 18:18 tọ́ka sí ẹnikẹ́ni mìíràn ju ẹ̀yà Léfì àti àwọn ẹ̀yà Ísírẹ́lì tó ṣẹ́ kù. Jẹ ki a ṣe ayẹwo ni ṣoki iyasọtọ ti o ṣeeṣe ti asọtẹlẹ ti o le ja si itumọ ti o tọ ati idanimọ ti “awọn arakunrin wọn”. A nilo kiki awọn ọrọ ti o yẹ lati Deuteronomi 18:1-2 tẹnumọ lati ṣawari ipari ipari kanṣoṣo ti a le fa. Ọ̀rọ̀ náà kà pé: “Ẹ̀yà Léfì kò gbọ́dọ̀ ní ogún pẹ̀lú Ísírẹ́lì. Wọn kò gbọdọ̀ ní ogún láàrin ÀWỌN ARAKUNRIN WỌN.”
Nítorí náà, ìtumọ̀ tí ó bọ́gbọ́n mu fún Diutarónómì 18:18 lè jẹ́: “Èmi yóò gbé wòlíì kan bí ìwọ dìde fún wọn (ìyẹn, ẹ̀yà Léfì) láàárín àwọn arákùnrin wọn (ìyẹn, ọ̀kan nínú àwọn ẹ̀yà Ísírẹ́lì yòókù)”. Nitootọ jakejado Majẹmu Lailai ni a maa n rii ọrọ naa “awọn arakunrin wọn” ti o tumọ si awọn ẹya Israeli ti o ku gẹgẹ bi o yatọ si ẹya ti a tọka si ni pataki. Ẹ jẹ́ ká wo ẹsẹ yìí gẹ́gẹ́ bí àpẹẹrẹ:
Níhìn-ín “àwọn arákùnrin wọn” ni a sọ ní pàtó láti jẹ́ àwọn ẹ̀yà Ísírẹ́lì yòókù tí ó yàtọ̀ sí ẹ̀yà Bẹ́ńjámínì. Ni Deuteronomi 18:18, nitori naa, “awọn arakunrin wọn” ni kedere tumọ si awọn arakunrin ni Israeli ti ẹya Lefi. Lẹẹkansi ni Numeri 8:26 ẹ̀yà Lefi ni a ti paṣẹ fun lati ṣe iranṣẹ fun “awọn arakunrin wọn”, iyẹn ni, awọn ẹya Israeli ti o ku. Ni 2 Awọn Ọba 24:12 ẹya Juda jẹ iyatọ si “awọn arakunrin wọn”, lẹẹkansii awọn ẹya Israeli ti o ku. (Àwọn ẹsẹ Ìwé Mímọ́ mìíràn tí ń fi ìdí kókó náà múlẹ̀ ni Àwọn Onídàájọ́ 21:22, 2 Sámúẹ́lì 2:26, 2 Àwọn Ọba 23:9, 1 Kíróníkà 12:32, 2 Kíróníkà 28:15, Nehemáyà 5:1 àti àwọn mìíràn).
Ní tòótọ́ nínú Diutarónómì 17:15 a kà pé Mósè sọ fún àwọn ọmọ Ísírẹ́lì nígbà kan pé: “Ọ̀kan nínú àwọn arákùnrin yín ni kí ẹ fi jẹ ọba lórí yín; ẹ kò gbọdọ̀ fi àjèjì lé yín lórí, tí kì í ṣe arákùnrin yín.” Ọmọ Ísírẹ́lì kan ṣoṣo ni a lè yàn ní ọba Ísírẹ́lì – “ọ̀kan nínú àwọn arákùnrin rẹ”- Kò sí àjèjì, ìbáà ṣe Íṣímáẹ́lì, ará Édómù tàbí ẹnikẹ́ni tí ó lè jẹ́ ọba Ísírẹ́lì nítorí pé kì í ṣe ọ̀kan lára “àwọn arákùnrin” wọn jẹ́ ọ̀kan lára àwọn ẹ̀yà Ísírẹ́lì.
Ni ipele yii, nitorinaa, a ni atako apaniyan si imọran ti Muhammad ti sọtẹlẹ ninu Deuteronomi 18:18. Íṣímáẹ́lì ni, ó sì jẹ́ kí wọ́n mọ̀ pé òun ò tóótun láti jẹ́ wòlíì tí ẹsẹ yẹn sọ tẹ́lẹ̀ nípa wíwá rẹ̀. Ó hàn gbangba pé ọ̀kan lára àwọn ẹ̀yà Ísírẹ́lì ni wòlíì náà ti wá yàtọ̀ sí ẹ̀yà Léfì. Ọlọ́run sọ pé òun yóò gbé wòlíì kan dìde fún àwọn ọmọ Léfì bí Mósè láti inú “àwọn arákùnrin wọn”, ìyẹn látinú ọ̀kan lára àwọn ẹ̀yà Ísírẹ́lì yòókù. Gẹgẹ bi a ti pinnu lati fi idi rẹ mulẹ pe Jesu ni wolii ti wiwa rẹ ti sọtẹlẹ, yoo jẹ ohun ti o yẹ lati sọ ni ipele yii pe o ti wa lati inu ẹya Juda (Matiu 1:2, Heberu 7:14). Nítorí náà, ó kúnjú ìwọ̀n láti jẹ́ wòlíì tí a óò jí dìde láàárín àwọn arákùnrin àwọn ọmọ Léfì.