Previous Chapter -- Next Chapter
5. Mmụọ nke mmụọ nsọ nke Muhammad na nke Kraịst
Muhammad kwuru na ya natara mmụọ nsọ ya site na mmụọ ozi Gebriel, mmụọ kwesịrị ntụkwasị obi. Edere ya n'ọtụtụ ọdịnala na mgbe ọ bụla mmụọ nsọ dakwasịrị ya, Muhammad na-abanye na ọkara-coma. N'akwụkwọ al-Rewaya, ekwuru na ọ gbanwere site na ọnọdụ ya ma yie onye a drunkụrụma, ọ fọrọ nke nta ka ọ gafere. Fọdụ ndị nkuzi Alakụba kwuru na akpọrọla ya n’ụwa a. Abu Huraira kwuru, sị: “Mgbe mmụọ nsọ gbadara Muhammad, ọ tụrụ ụjọ.” N’akwụkwọ al-Rewaya, edere ya sị: “Nda mba dara na ihu ya, anya ya bekwara. Mgbe ụfọdụ ọ na-ada ezigbo ụra.” Omar ibn al-Khattab kwuru, sị: "Mgbe mmụọ nsọ bịakwutere ya, a na-anụ mkpọtụ dị ka egwu nke a beụ gburugburu ihu ya." A jụrụ Muhammad ka o siri nweta mmụọ nsọ. Ọ zara, sị: “Mgbe ụfọdụ ọ na-abịara m dịka ụda mgbịrịgba, nke bụ ụdị ike mmụọ nsọ kacha sie ike nye m; mgbe ọ bụla m gafere, m na-echeta ihe e kwuru.”
Ndị ọkà mmụta Alakụba kwetara na Muhammad “na-enwe mmetụta dị arọ n’oge ọ bụla mkpali nke na-abịakwasị ya; n'egedege ihu ya mere ka ọsụsọ oyi na-atụ ya; mgbe ụfọdụ ọ na-ada ezigbo ụra, jiri anya ya na-acha ọbara ọbara. ” Zaid ibn Thabit kwuru, sị: “Mgbe mmụọ nsọ dakwasịrị Muhammad, ya onwe ya wee dịkwuo arọ. Otu oge, apata ya dara megide m apata ụkwụ, na m na-a swearụ iyi Allah, Ahụtụbeghị m ihe ọ bụla dị arọ karịa apata ụkwụ Muhammad. Mgbe ọ bụla mmụọ nsọ ahụ dakwasịrị ya, mgbe ọ nọ n’elu kamel ya, ọ na-ete ụkwụ, a na-echekwa na ụkwụ ya ga-agbaji; mgbe ụfọdụkwa ọ na-azọda. ” (Nna-ukwu na sayensị Kuran, nke al-Suyuti; 1: 45-46). Dabere na ndị ọkà mmụta Alakụba na ịgba akaebe ha, Allah agwaghị Muhammad okwu ozugbo, kama ọ bụ ya mere ya naanị site n'aka mmụọ ozi Gebriel. Allah nọrọ n'ebe dị anya site na ya, ọbụna n'oge mmụọ nsọ.
N’ụzọ dị iche, Chineke eziteghị Mmụọ ozi Gebriel ka ọ gakwuru Kraịst, Kraist anataghịkwa mmụọ nsọ site na ndị ọzọ. Ya onwe Ya bu Eziokwu bu madu (Abuo Maryam 19:34), okwu ebighi ebi nke Chineke, na Mo nke si naka Ya puta, site na Chineke, juputara na omuma nke uche Ya. Oburu na onye obula choro imuta uche Chineke nke oma, okwesiri iguzobe ndu nke Kraist nke oma, nihi na obu uche nke Onye puru ime ihe nile. Kor'an na-agwa anyị n'ihu na Allah n'onwe Ya kuziri Kraịst Akwụkwọ ahụ, Amamihe, Tora na Oziọma Ya tupu Ọ ghọọ mmadụ:
"Ọ ga-akụzikwara ya Akwụkwọ, Amamihe, Tora, na Oziọma." (Sura Al Imran 3:48).
وَيُعَلِّمُه الْكِتَاب وَالْحِكْمَة وَالتَّوْرَاة وَالإِنْجِيل (سُورَة آل عِمْرَان ٣ : ٤٨)
Kraist maara ihe nzuzo niile nke eluigwe na ụwa, n'ihi na Allah gwara Ya ihe niile edere na Akwụkwọ nke Eluigwe (al-Lauh al-Mahfudh), gụnyere Torah dum, Amamihe nke Sọlọmọn na Oziọma ahụ. Ya mere, Kraist juputara n’okwu Chineke. O kwughị ihe ọ bụla ma e wezụga okwu Chineke. Dabere na kor'an, O kwuru okwu nkasi obi na nduzi nye nne Ya, ozugbo amụrụ Ya, dika okenye:
“Ma Ọ kpọrọ ya n’okpuru ya:‘ Ewela iwe; n'ezie, Onyenwe gị setịpụrụ n'okpuru gị onye dị ukwuu. I ghapu igu-nkwu, nkpà g freshbiaru gi buruburu, ọ dighi kwa nkpuru ọ dighi. Ya mere rie, drinku, andu-kwa-nu obi; ọ bụrụ na ị hụ onye ọ bụla, sị: ‘Ekwewo m Onye-Ebere Obi ibu ọnụ. Taa agaghị m agwa mmadụ ọ bụla okwu.’” (Sura Maryam 19: 24-26).
فَنَادَاهَا مِن تَحْتِهَا أَلا تَحْزَنِي قَد جَعَل رَبُّك تَحْتَك سَرِيّا وَهُزِّي إِلَيْك بِجِذْع النَّخْلَة تُسَاقِط عَلَيْك رُطَبا جَنِيّا فَكُلِي وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْنا فَإِمَّا تَرَيِن مِن الْبَشَر أَحَدا فَقُولِي إِنِّي نَذَرْت لِلرَّحْمَان صَوْما فَلَن أُكَلِّم الْيَوْم إِنْسِيّا (سُورَة مَرْيَم ١٩ : ٢٤ - ٢٦)
Dabere na kor'an, Kraist kwuru okwu Chukwu mgbe ọ ka bụ nwa ọhụrụ. Ọ chọghị mmụọ ozi ma ọ bụ mmadụ, n’ihi na ọ bụ Okwu Chineke na mmụọ ya. N'ihi nke a, ike nke Chineke rụrụ ọrụ n'ime Ọkpara nke Meri, na-eke, na-agwọ ọrịa, na-agbaghara, na-akasi obi ma na-agbanwe agbanwe.
Anyị na-ekwubi site na ịkọwapụta n'ike mmụọ nsọ nye Muhammad na kor'an na Omenala chịkọtara na Sharia (Iwu Alakụba), nke nwere iwu na mmachi niile nke Chineke. Finaldị ikpeazụ nke mmụọ nsọ nye Muhammad weere dị ka "akwụkwọ": kor'an na ọdịnala (Hadith), nke a chịkọtara na Sharia.
Mmụọ nke Kraịst bụ “Onwe Ya”. Ozioma ya abughi iwu ma obu nkpughe nke ndu Ya, nkowa nke Onye Ya. Ọzọkwa, Kraịst nyere ndị na-eso ụzọ ya ike nke Mmụọ Nsọ, ka ha nwee ike mezuo iwu Ya. Ndị na-eso ụzọ ya ekwenyeghị n’akwụkwọ ma ọ bụ n’okpukpe n’ụzọ bụ́ isi, ha adịghịkwa anọ n’okpuru iwu; karịchaa, ha kwere na mmadụ. Ha na-arapara Kraist anya, n'onwe ha ma soro Ya. Kraịst bụ mmụọ nsọ Chineke.