Previous Chapter -- Next Chapter
3. Ihe ndiiche ndi mbu di n’etiti Kraist na Adam
Myirịta dị n’etiti Kraịst na Adam, nke ndị ọkammụta Alakụba kọwara n’ime nkọwa ha nke Sura Al ’Imran 3:59 bụ otu akụkụ. N'ihi na ọ bụrụ na i lee akụkụ ndị ọzọ nke Koran banyere Kraịst na Adam, ị ga-achọpụta na e nwere ọdịiche ndị bụ isi n'etiti abụọ ahụ, bụ nke a na-eme site na itinye uche na Sura Al 'Imran 3:59. Ka anyị burugodị ụzọ gosi ihe anọ ndị a. Maka ọdịiche nke mbụ na nke atọ m buru ụzọ kwuo ihe dị iche, nke m chọpụtara, wee gosipụta ihe àmà Koran maka ọdịiche a.
NDIMIICHE 1 : Amụrụ Kraịst site na nne, onye aha ya bụ Maryam ((Meri), ebe Adam amụghị nne nke mmadụ. Na nke a ha dị iche.
Ọ bụ eziokwu na Kraist dị n’enweghị nna mmadụ, dịka Adam siri pụta n’enweghị nna mmadụ. Na nke a ha yiri. Otodi, Kraist amuru site na nwa agbogho na-amaghi nwoke bu Maryam (Meri), ebe Adam amughi site na nwanyi. Na nke a ha dị iche iche.
Koran doro anya banyere eziokwu bu na amuru Kraist site na nne ya Maryam (Meri). Nke a bụ ihe kpatara na ọ na-eburu utu aha dị nsọ "Nwa nke Meri" (Ibn Meri) nke pụtara na amaokwu iri abụọ na otu nke Koran: Suras al-Baqara 2:87.253; -- Al 'Imran 3:45 -- al-Nisa' 4:157.171 -- al-Ma'ida 5:17(2x).46.75.78.110. 112.114.116 -- al-Tawba 9:31 -- Maryam 19:34 -- al-Mu'minun 23:50 -- al-Ahzab 33:7 -- al-Zukhruf 43:57 -- al-Saff 61:6.14. Site na ogugu ndi a ka m na-aguputa amaokwu a, nke edugara Meri aha a nke otuto site n'aka Allah n'onwe ya:
(Ekedi) ke ini mme angel ẹkedọhọde: “O Meri! N'ezie Allah na-enye gị okwu sitere na Ya, onye aha ya bụ Kraịst, nwa (Jizos), Nwa nke Meri, onye a na-asọpụrụ n'ụwa na ndụ a kara aka na Otu n'ime ndị a na-abịaru nso (Allah).” (Sura Al 'Imran 3:45)
إِذ قَالَت الْمَلاَئِكَة يَا مَرْيَم إِن اللَّه يُبَشِّرُك بِكَلِمَة مِنْه اسْمُه الْمَسِيح عِيسَى ابْن مَرْيَم وَجِيها فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَة وَمِن الْمُقَرَّبِين (سُورَة آل عِمْرَان ٣ : ٤٥)
Ma, Adam amụghị nne, ya mere ọ naghị ebu aha nsọpụrụ nke na-akpọ aha nne ya. Kama nke ahụ e kere nwanyị mbụ site na Adam ịbụ nwunye ya, dị ka anyị na-amụta site n'akụkụ ndị a nke Koran, n'agbanyeghị na ha ekwupụtaghị aha mmadụ mbụ ahụ hoo haa:
Ndi be anyi! Gbaba n’ime Onyenwe gi, Onye kere gi site (n’out) nkpuru obi (ya bu Adam); kewokwa ya site na ya (ya bu nkpuru obi a) di ya. ... (Sura al-Nisa' 4:1a)
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَق مِنْهَا زَوْجَهَا ... (سُورَة النِّسَاء ٤ : ١)
Ọ bụ ya kere gị site na (otu) mkpụrụ obi (ya bụ Adam) ma tinye ya na ya (ya bụ mkpụrụ obi a) di ya ma ọ bụ nwunye ya ka ya na ya biri. ... (Sura al-A'raf 7:189a)
هُو الَّذِي خَلَقَكُم مِن نَفْس وَاحِدَة وَجَعَل مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُن إِلَيْهَا ... (سُورَة الأَعْرَاف ٧ : ١٨٩)
O kere gị site na otu mkpụrụ obi (ya bụ Adam). Mgbe ahụ, o setịpụrụ na ya (ya bụ, site na mkpụrụ obi a) di ya. ... (Sura al-Zumar 39:6a)
خَلَقَكُم مِن نَفْس وَاحِدَة ثُم جَعَل مِنْهَا زَوْجَهَا ... (سُورَة الزُّمَر ٣٩ : ٦)
Nchọpụta ndị a mere ka m mata ọdịiche dị n'etiti Kraịst na Adam:
NDIMIICHE 2 : Ẹma ẹsio Kraist ke n̄wan (Meri), ke ini ẹkemende nwanyi (Iv) ẹsio ke Adam. N'ime Kraist na Adam abughi ihe di iche, kama ozo.
Site n’otú Iv, bụ́ nwunye Adam, si yie Adam n’ihi na ha abụọ ghọrọ nne n’enweghị nne. Ma, ha dị iche n’ebe ibe ha nọ n’ihi na Adam enweghị ndụ n’ụwa, ebe Meri si n’aka Adam pụta, n’ihi ya, n’echiche, Adam bụ “nna” ya.
Ma n'ihe banyere Kraist, Iv dị iche na nwa Meri ma a bịa n'ihe banyere mbido ya: Kraist bu nnuru na nne ya, ebe Iv amughi site na nne. Kraist biara n'ime -enweghi nna nke uwa, ma ewepuru Iv n'aka Adam, ya mere, Adam bu uzo “nna” ya.
NDIMIICHE 3 : E keghị Kraịst n’onwe ya ma ọ bụ n’elu ala ma ọ bụ n’elu ụwa, ebe e kere Adam site n'ihe na-adịghị ndụ n'ụwa. Na nke a ha dị iche.
Enweghị ebe ọ bụla na Koran ahụlitere m ịchọta ebe a kpọtụrụ Kraịst aha site na ihe ndị na-adịghị ndụ n'ụwa kpụrụ ya n'ihi na ọ mụrụ nne ya Meri.
Otú ọ dị, Koran na-akụzi ugboro ugboro na e kere Adam site na ihe ndị na-adịghị ndụ n’ụwa. Agbanyeghị, amaokwu Koran ndị dị mkpa bụ otu ihe sitere n'ihe Adam kere eke na - adịghị ndụ.
E kere Adam site N'UWA (al-ard -- Sura 11:61), ma ọ bụ site na EFERE (salsaal or tyn -- Suras 15:28, 23:12 na 32:7), ma ọ bụ site na AJA (turaab -- Suras 3:59, 18:37, 22:5, 35:11 na 40:67) ma obu site na MMIRI (maa' - Sura 25:54). Lee ntụaka zuru ezu:
(Site NA UWA) na (ndị) Thamud (Allah zigara) nwanne ha nwoke Salih. Ọ sịrị: “Ndị m! Fee Chukwu! Ọ dịghị chi ọ bụla ị nọpụrụ ya. Onye kere gi sitere na ala ( al-ard ) wee mee ka gi biri n’ime ya ...” (Sura Hud 11:61)
وَإِلَى ثَمُود أَخَاهُم صَالِحا قَال يَا قَوْم اعْبُدُوا اللَّه مَا لَكُم مِن إِلَه غَيْرُه هُو أَنْشَأَكُم مِن الأَرْض وَاسْتَعْمَرَكُم فِيهَا ... (سُورَة هُود ١١ : ٦١)
(Site na EFERE) (Ọ bụ) mgbe Onyenwe gị gwara ndị mmụọ ozi, "N'ezie, m na-eke mmadụ site na ụrọ ( salsaal ), site na apịtị a kpụrụ akpụ” (Sura al-Hijr 15:28)
وَإِذ قَال رَبُّك لِلْمَلاَئِكَة إِنِّي خَالِق بَشَرا مِن صَلْصَال مِن حَمَأ مَسْنُون (سُورَة الْحِجْر ١٥ : ٢٨)
(Site na EFERE) Ma n'ezie, anyị ejirila ụrọ ( tiyn ) kee mmadụ. site na (ụrọ) ụrọ (tiyn). (Sura al-Mu'minun 23:12)
وَلَقَد خَلَقْنَا الإِنْسَان مِن سُلاَلَة مِن طِين (سُورَة الْمُؤْمِنُون ٢٣ : ١٢)
(Site na EFERE) (Ọ bụ ya,) Onye mere ezi ihe ọ bụla, nke o kere. O wee malite ite mmadụ site na ụrọ ( tiyn ). (Sura al-Sajda 32:7)
الَّذِي أَحْسَن كُل شَيْء خَلَقَه وَبَدَأ خَلْق الإِنْسَان مِن طِين (سُورَة السَّجْدَة ٣٢ : ٧)
(Site na EFERE) (Ọ bụ) mgbe Onyenwe gị gwara ndị mmụọ ozi, “N’ezie, achọrọ m mmadụ site na ụrọ ( tiyn ). 72 Ya mere, mgbe m kpụworo ya ma fụọ ya n’ime Mụọ m, gbadara ya n’ala kpọọ isiala.” (Sura Sad 38:71-72)
٧١ إِذ قَال رَبُّك لِلْمَلاَئِكَة إِنِّي خَالِق بَشَرا مِن طِين ٧٢ فَإِذَا سَوَّيْتُه وَنَفَخْت فِيه مِن رُوحِي فَقَعُوا لَه سَاجِدِين (سُورَة ص ٣٨ : ٧١ و ٧٢)
(Site na AJA) N'ezie, oyiyi nke Isa, ya na Allah, yiri ka Adam. O (Allah) kere ya (Adam) si n'aja ( turaab ). Ọ si ya, Buru! Ọ nọkwa ya. (Sura Al 'Imran 3:59)
إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَه مِن تُرَاب ثُمَّ قَالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ (سُورَة آل عِمْرَان ٣ : ٥٩)'''
(Site na AJA) (Mgbe ahụ) enyi ya kwuru ya, mgbe ya na ya na - akparịta ụka, "you kwenyeghị na ya, onye kere gi (dika mmadu no na mbido) from dust ( turaab ), (na) mgbe nke a gasịrị tụlee (spam), ma o kere (gị ka) ị ghọọ nwoke?” (Sura al-Kahf 18:37)
قَال لَه صَاحِبُه وَهُو يُحَاوِرُه أَكَفَرْت بِالَّذِي خَلَقَك مِن تُرَاب ثُم مِن نُطْفَة ثُم سَوَّاك رَجُلا (سُورَة الْكَهْف ١٨ : ٣٧)
(Site na AJA) Oh unu! Ọ bụrụ na ị na-enwe obi abụọ gbasara mbupu (nke si n'ili mgbe mbilite n'ọnwụ), mgbe ahụ (cheta), “N'ezie, anyị kere gị site na ntụ ( turaab ), wee si na ntụ (nke spam), wee si na (embrayo) ngwa, mgbe ahụ site na ẹmbrayo, emebere ma emebeghi ya, iji mee ka o doo gị anya (ikike Allah iji kpọlite gị n'ọnwụ). Anyi no n'ime akpa nwa, ihe (mgbe) anyi choro, rue oge a kara aka. Mgbe ahụ anyị ga ahapụ gị ka ị pụta (n'akpa nwa nne gị) (dịka) nwa. ...” (Sura al-Hajj 22:5)
يَا أَيُّهَا النَّاس إِن كُنْتُم فِي رَيْب مِن الْبَعْث فَإِنَّا خَلَقْنَاكُم مِن تُرَاب ثُم مِن نُطْفَة ثُم مِن عَلَقَة ثُم مِن مُضْغَة مُخَلَّقَة وَغَيْر مُخَلَّقَة لِنُبَيِّن لَكُم وَنُقِر فِي الأَرْحَام مَا نَشَاء إِلَى أَجَل مُسَمّى ثُم نُخْرِجُكُم طِفْلا ... (سُورَة الْحَج ٢٢ : ٥)
(Site na AJA) Allah si na uzuzu ( turaab) kee gi, ya mere (Allah kere gi) site na mkpuru mmiri (wee puta ya na nwoke). site na otu ntapụ (spam), mgbe ahụ o mere ka ị bụrụ di na nwunye ... (Sura Fatir 35:11a)
وَاللَّه خَلَقَكُم مِن تُرَاب ثُم مِن نُطْفَة ثُم جَعَلَكُم أَزْوَاجا ... (سُورَة فَاطِر ٣٥ : ١١)
(Site na AJA) Ọ bụ ya, Onye kere gị site na ájá ( turaab ), wee si na mkpuru (nke spam), wee si na (embryo) ngwa, mgbe ahụ ka ọ na - eme ka ị pụta (nke akpa nwa nke gị (nne) nwa ... (Sura Ghafir 40:67)
هُو الَّذِي خَلَقَكُم مِن تُرَاب ثُم مِن نُطْفَة ثُم مِن عَلَقَة ثُم يُخْرِجُكُم طِفْلا ... (سُورَة غَافِر ٤٠ : ٦٧)
(Site na MMIRI) Ma obu ya, onye kere mmadu site na mmiri ( maa ) mmadu. O wee mee nke a (onye a nwere ike inwe) ndị ikwu na ndị metụtara mmekọ. Ma Onye-nwe-gi di ike. (Sura al-Furqan 25:54)'
وَهُو الَّذِي خَلَق مِن الْمَاء بَشَرا فَجَعَلَه نَسَبا وَصِهْرا وَكَان رَبُّك قَدِيراً (سُورَة الْفُرْقَان ٢٥ : ٥٤)
Site n’amaokwu ndị a, ọ bịara doo m anya na e si n’ihe ndị na-adịghị ndụ nke ụwa kee Adam. N'ụzọ dị otú a, Adam dị iche na Kraịst, bụ́ onye e keghị n'ihe ndị na-adịghị ndụ nke ụwa.
Ọ bụrụ n ’ịmụ ọtụtụ amaokwu Koran banyere Kraịst, ị ga-achọpụta ọdịiche dị n’etiti Kraịst na Adam:
NDIMIICHE 4 : Kraist bu mmuo mbu wee buru aru, ebe Adam bu aru mbu ma emesie mmuo. N'ime nka Kraist na Adam di kariri iche; kama ha bụ ndị na-abụghị nke ọ bụla ọzọ.
Ndị a bụ amaokwu nke Koran, nke na-akụzi otu mmụọ si na Allah si banye na mmalite nke Kraịst:
Na (ihe atụ ọzọ bụ) Meri, nwa ada Imran, onye nọgidere na-emeghe ụzọ ya (mmekọahụ). Ya mere, anyi (Allah) gbanye n'ime ya site na Mo ayi . O gosikwara na okwu nke onyenwe ya bu eziokwu, ya na akwukwo (ekpughere). O wee bụrụ otu n'ime ndị (wedatara) onwe ha ala. (Sura al-Tahrim 66:12)
وَمَرْيَم ابْنَة عِمْرَان الَّتِي أَحْصَنَت فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيه مِن رُوحِنَا وَصَدَّقَت بِكَلِمَات رَبِّهَا وَكُتُبِه وَكَانَت مِن الْقَانِتِين (سُورَة التَّحْرِيم ٦٦ : ١٢)
Ma (ọ bụ ya, ya bụ Meri), bụ onye meghere oghere ya (mmekọahụ). Ya mere, anyị (Allah) fụrụ n'ime ya nke Mmụọ anyị wee debe ya na nwa ya (ihe ịrịba ama) ihe ịrịba ama maka ụwa. (Sura al-Anbiya' 21:91)
وَالَّتِي أَحْصَنَت فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهَا مِن رُوحِنَا وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَة لِلْعَالَمِينَ (سُورَة الأَنْبِيَاء ٢١ : ٩١)
O ndi akwukwo, ekwubigala okwu ókè n'okpukpe gi ma ekwukwa okwu banyere Allah ma obu eziokwu. N'eziokwu, Kraist Isa, nwa Meri bu onye ozi nke Allah, na okwu Ya nke o nyefere Meri na O bu Mo Nso site na ya (Allah) ... (Sura al-Nisa' 4:171)
يَا أَهْل الْكِتَاب لا تَغْلُوا فِي دِينِكُم وَلا تَقُولُوا عَلَى اللَّه إِلا الْحَق إِنَّمَا الْمَسِيح عِيسَى ابْن مَرْيَم رَسُول اللَّه وَكَلِمَتُه أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَم وَرُوح مِنْه ... (سُورَة النِّسَاء ٤ : ١٧١)
Ya mere, ihe Koran na-akuzi banyere mmalite nke Kraist? Allah bupuru n’ime akụkụ ahụ́ Meri ndị sitere na Mmụọ ya, n’ihi nke a, a kọwara Kraist ịbụ Mmụọ sitere na Allah. Ihe dị mkpa ebe a bụ na Mmụọ sitere na Allah wee buru ụzọ pụta na Allah n'ime Meri ma ọ bụ naanị mgbe ahụ ka Kraist bidoro dịka ahụ: Mmụọ mbụ na Isi!
Oleekwa otu mmụọ nke Allah si ekere òkè na okike nke Adam? Na mgbakwunye na Sura Sad 38:72 a kpọtụrụ aha n'elu (peeji nke 12), achọtara m azịza na-esonụ maka ajụjụ a na Koran:
28 O rue, mbe Onye-nwe-gi siri ndi-mọ-ozi, N'ezie, Mu onwem n fromme ka madu site na urọ apiti, 29 So, Ya mere, mgbe m kpụworo ya ma fụọ n’ime ya nke Mmụọ m, dapụrụ kpọọ isiala nye ya.” (Sura al-Hijr 15:28-29)
٢٨ وَإِذ قَال رَبُّك لِلْمَلاَئِكَة إِنِّي خَالِق بَشَرا مِن صَلْصَال مِن حَمَأ مَسْنُون ٢٩ فَإِذَا سَوَّيْتُه وَنَفَخْت فِيه مِن رُوحِي فَقَعُوا لَه سَاجِدِين (سُورَة الْحِجْر ١٥ : ٢٨ و ٢٩)
Site na nke a na amaokwu Koran ndi ozo, o doro anya na Adam nwekwara Mo nke sitere na Allah n’ime ya, dika Kraist. Kaosinadị, site na Adam, ihe anụ ahụ nke mbụ batara, na ọ bụ naanị mgbe ahụ ka Allah fụrụ ahụ a kpụrụ akpụ site na mmụọ ya, mana maka Kraịst ọ bụ ihe dị iche: Allah buru ụzọ fụọ Meri nke Mmụọ ya wee mezie Kraịst. n'ime ya dị ka nwa ọhụrụ nwere ahụ. Nke a bụ ihe mere naanị Kraịst ekpughere dị ka ịbụ Mmụọ site na Allah, na Adam adịghị ọkọnọ ebe ọ bụla na Koran dị ka ịbụ Mọ si Allah.
NCHIKOTA: Ndi Alakụba na-ekwu, Allah kere Kristi dịka Adam, nna nwere nna. Ot'odi, ha egosiputaghi ihe di iche zoro ezo zoro ezo n'etiti Kraist na Adam: A Muru Kraist site NA nne, ebe Adam adighi site na nne; na OBUGHI mgbe e kere ụwa ka e kere Kraịst, mgbe e kere Adam. Ozo, emere ka Kraist si na nwanyi (Meri) puta, ebe ewepuru nwanyi (Iv) site na Adam, Kraist buru kwa Mo nke buru kwa aru, ebe Adam bu aru mbu ma emesikwa Mo.
Mgbe m chọpụtara ọdịiche ndị a zoro ezo n'etiti Kraịst na Adam na Koran, ekwubiri m na nkọwa nkịtị nke Sura 3:59 ga-abụrịrị ihe na-ezighi ezi. Kraist adighi ka Adam, kama odi nkpa kari ya na uzo di nkpa. Enwere ike ịgbasa ọdịiche a site n'ịtụle nkọwa ndị ọzọ nke Koran gbasara Kraịst na Adam. Ha duuru m wee jụọ ajụjụ banyere ịha nhata dị n'etiti Kraịst na Adam, nke ndị nkuzi m bụ ndị Alakụba kụziiri m.