Previous Chapter -- Next Chapter
2. Oruko Iyasoto Ti A Fifun Jesu
Kì í ṣe pé Deedati fi hàn nínú àwọn ọ̀rọ̀ rẹ̀ nípa ìyá Jésù pé ìwọ̀nba ìmọ̀ Bíbélì tòótọ́ tó kù ni, ṣùgbọ́n àìmọ̀kan yìí tún fara hàn lẹ́ẹ̀kan sí i nínú ṣíṣàyẹ̀wò ráńpẹ́ rẹ̀ nípa orúkọ oyè tí a fi fún Jésù nínú Bíbélì, ìyẹn Kristi. Ó tọ́ka sí i pé ọ̀rọ̀ Hébérù ìpilẹ̀ṣẹ̀ mashah (láti inú èyí tí mashiah ti wá, ie. Mèsáyà, tàbí Kristi) jẹ́ ọ̀rọ̀ lápapọ̀ tó ń tọ́ka sí irú ìforóróró èyíkéyìí àti pé wọ́n lò ó fún àwọn àlùfáà, àwọn òpó, àgọ́, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ, tí wọ́n gbé kalẹ̀ yato si fun ijosin ati ki o di mimọ fun idi eyi.
Àríyànjiyàn rẹ̀ lẹ́yìn náà pé, nígbà tí wọ́n ń pe Jésù ní Mèsáyà nínú Bíbélì tàbí, gẹ́gẹ́ bí ó ti rí ní Gíríìkì, Christos, èyí kò sọ ọ́ di aláìlẹ́gbẹ́ lọ́nàkọnà bí “olúkúlùkù wòlíì Ọlọ́run ti jẹ́ ẹni àmì òróró tàbí tí a yàn sípò” (Kristi nínú Islam, oju-iwe 13).
Ó tẹ̀síwájú láti sọ pé nínú Islam àwọn orúkọ oyè kan wà fún àwọn wòlíì kan, èyí tí ó jẹ́ pé ní ọ̀nà gbogbogbòò, kan gbogbo àwọn wòlíì. Ó sọ pé nígbà tí wọ́n ń pe Muhammad rasulullah (ojiṣẹ́ Allāhu) àti Mósè kalimullah (ọ̀rọ̀ Ọlọ́run), àwọn orúkọ oyè yìí kan gbogbo àwọn wòlíì, nítorí ọ̀kọ̀ọ̀kan wọn jẹ́ ojiṣẹ́ Ọlọ́run tí Ọlọ́run ń bá sọ̀rọ̀ déédéé. Nítorí náà, ìparí èrò rẹ̀ ni pé orúkọ oyè náà Christos jẹ́ aláìlẹ́gbẹ́ lọ́nàkọnà àti pé Jésù kò yàtọ̀ sí àwọn ońṣẹ́ Ọlọ́run mìíràn.
Lẹ́ẹ̀kan sí i, àìmọ̀kan rẹ̀ tún hàn síta, nítorí orúkọ oyè tí a fi fún Jesu nínú Bibeli ní ti gidi (nínú èdè Gíríìkì ìpilẹ̀ṣẹ̀) ho Christos, ìyẹn “Kristi náà”. Lílo ọ̀rọ̀-ẹ̀kọ́ pàtó kan mú kí orúkọ oyè náà yàtọ̀ síra ní ọ̀nà gidi kan, ó sì ṣí i payá pé ní tòótọ́, Jesu ni Mèsáyà náà, Ẹni Àmì Òróró Ọlọrun, lọ́nà tí kò sí èyíkéyìí nínú àwọn wòlíì mìíràn. Nitootọ ikole kanna farahan ninu Kuran nibiti Jesu ti pe ni al-Masih, iyẹn ni, ẹni kanṣoṣo ti akọle yii kan si.
Nitootọ ninu Al-Qur’an Jesu tun pe ni rasul ni o kere ju awọn akoko mẹwa (wo, fun apẹẹrẹ, Sura al-Nisa’ 4:171 nibiti wọn ti n pe ni rasulullah) ati ni Sura Al Imran 3:45 ni a npe ni a kalimatin-minhu, iyẹn ni, “Ọrọ lati ọdọ Rẹ”. Ṣùgbọ́n orúkọ oyè al-Masih, Mèsáyà náà, ni a lò fún Jésù nìkan nínú Kùránì àti nínú Bíbélì, orúkọ oyè kan náà ho Christos kò sì lè lò fún ẹlòmíràn. Jésù jẹ́ Mèsáyà lọ́nà tó ṣàrà ọ̀tọ̀, orúkọ oyè náà sì jẹ́ tirẹ̀ nìkan.
Deedat, dajudaju, ni ifọkansi lati dinku Jesu si ipele ti wolii lasan ati nipa bayii o rii akọle iyasọtọ yii ti Messia, (tabi Kristi), o buruju pupọ ati idi ikọsẹ. Bí ó ti wù kí ó rí, ìjiyàn rẹ̀ sinmi lórí ìrònú èké pé orúkọ oyè náà kò fi bẹ́ẹ̀ lòdì sí Jesu ní ọ̀nà tí ó yàtọ̀ síra.
Kuran, lakoko ti o pe Jesu al-Masih ni ibamu, ko ṣe igbiyanju lati ṣe alaye akọle naa. Kí wá ni ìtumọ̀ rẹ̀ tòótọ́? Èèyàn ò nílò ìsapá àwọn Kristẹni níbí láti sọ “àwọn irin ìpìlẹ̀ di wúrà dídán” (Kristi nínú Islam, ojú-ìwé 13), gẹ́gẹ́ bí Deedat ṣe rò lọ́kàn rẹ̀, láti gbé ipò Mèsáyà ga ju ipò wòlíì lásán lọ. Nítorí àwọn Júù ni wọ́n sọ̀rọ̀ nípa ẹnì kan tó ń bọ̀, ẹni tí wọ́n sọ ní Mèsáyà, lẹ́yìn ìlò orúkọ oyè yìí ní kedere nínú Ìwé Mímọ́ wọn láti ṣe àpèjúwe rẹ̀ (Dáníẹ́lì 9:26). Nínú gbogbo Ìwé Mímọ́ ti àwọn wòlíì àkọ́kọ́bẹ̀rẹ̀, wọ́n ti rí àwọn àsọtẹ́lẹ̀ ìgbà gbogbo nípa dídé Ẹni Àmì Òróró Ọlọ́run, ẹni tí kì yóò jẹ́ wòlíì lásán bí kò ṣe Olùgbàlà tó ga jù lọ ti gbogbo ayé. (Àwọn àpẹẹrẹ ni Aísáyà 7:14;9:6-7; 42:1-4; Jeremáyà 23:5-6; Míkà 5:2-4; àti Sekaráyà 6:12-13). Òun yóò fìdí ìjọba Ọlọ́run múlẹ̀ títí láé nínú ìdájọ́ òdodo àti òdodo yóò sì ṣàkóso lórí àwọn orílẹ̀-èdè. Òun yóò kọ́kọ́ rẹ̀ sílẹ̀ (Aísáyà 53:1-12) a sì ké e kúrò ní ilẹ̀ àwọn alààyè (Dáníẹ́lì 9:26), ṣùgbọ́n nígbà tó bá padà dé ní òpin àkókò, yóò mú ìgbàlà àti ìdájọ́ Ọlọ́run wá, yóò sì ṣàkóso nínú òdodo àti ògo lórí àwọn olódodo rẹ̀ nígbà tí ó ń mú àwọn ọ̀tá rẹ̀ wá láti gbogbo àgbáyé sí ìtẹríba ní ẹsẹ̀ rẹ̀ (Orin Dafidi 110:1).
Àwọn Júù mọ̀ pé ẹni tí a gbéga yìí, Mèsáyà, ń bọ̀, nígbà tí Jésù sì dé, wọ́n méfò ní gbangba bóyá òun lè jẹ́ (Jòhánù 7:31,41-43; 10:24; Matiu 26:63). Ní ọ̀pọ̀ ìgbà, ó fìdí rẹ̀ múlẹ̀ ní gbangba pé òun ni Mèsáyà náà ní tòótọ́ (Jòhánù 4:26; Mátíù 16:17; Máàkù 14:62) Ó sì sọ fún àwọn Júù pé òun yóò padà nínú àwọsánmà pẹ̀lú agbára àti ògo ńlá àti pé wọn yóò padà. ri i joko li apa otun Olorun (Matiu 26:64). Kò béèrè pé kí Kristẹni kan máa “fi àwọn ọ̀rọ̀ àsọdùn” (Kristi ninu Islam, ojú ìwé 13) gbé Jésù ga sí ipò Olùgbàlà ayérayé àti Mèsáyà Ọlọ́run. Àwọn Júù fúnra wọn mọ̀ pé Mèsáyà náà kì yóò jẹ́ “àwọn irin ìpìlẹ̀” gẹ́gẹ́ bí àwọn wòlíì yòókù, ṣùgbọ́n ní ìfiwéra, yóò jẹ́ “wúrà tí ń tàn” ní ti tòótọ́, èyí tí Jésù jẹ́!
Àwọn Júù kọ Mèsáyà wọn sílẹ̀, ìyẹn ìmúṣẹ ìrètí wọn, bẹ́ẹ̀ náà ni a gé kúrò lẹ́yìn náà (AD 70), títí di òní olónìí, ìsìn wọn ti pàdánù gbogbo ìtumọ̀ àti ògo ìpilẹ̀ṣẹ̀ rẹ̀. Ibanujẹ ironu diẹ sii ni iṣesi ti agbaye Musulumi, eyiti o jẹwọ ni ẹmi kan pe Jesu ni Messia nitootọ ṣugbọn ninu miiran sọ pe wolii nikan ni oun. Gbogbo itumo akọle ni o padanu patapata ninu Islam.
Jésù Kristi ni Olùgbàlà tí a yà sọ́tọ̀ gedegbe ti ayé, Mèsáyà aláìlẹ́gbẹ́ tí Ọlọ́run rán fún ìwòsàn àwọn orílẹ̀-èdè. Oyè náà ni tirẹ̀, ó sì gbé e ga sí ipò tí òun nìkan ń gbádùn nínú àwọn ọmọ ènìyàn - Ọba Ògo tí yóò jọba títí ayérayé.