Previous Chapter -- Next Chapter
9. Nabadda Muxammad iyo Masiixa
Dhamaan Muslimiinta waxay tukadaan markasta oo ay xusaan magaca Muxamed:
"Alle ha u duceeyo asagaana nabad geliya."
صَلَّى اللَّهُ عَلَيهِ وَسَلَّم ْ
Ducaddoodu waxay muujineysaa in nabada Eebbe aysan weli u imaan Muxammad, in kasta oo kuwa raacsan ay u duceeyeen qarniyadan oo dhan! Muxammad waa nebigii si joogto ah ugu baahan shafeeca dadkiisa, halkii uu uga noqon lahaa dhinaca kale. Qur'aanku wuxuu ka markhaati kacayaa in Eebbe qudhiisu, malaa'igaha oo dhan iyo muslimiinta oo dhan, ay u tukadaan Muxammad si aad ah, si uu u badbaadiyo maalinta qiyaamaha:
"Runtii Allah iyo malaa'igihiisa ayaa ku tukanaya nebiga. Kuwa xaqa rumeeyow u duceeya kuna salaama salaanta nabada." (Suuradda al-Axzaab 33:56)
إِن اللَّه وَمَلاَئِكَتَه يُصَلُّون عَلَى النَّبِي يَا أَيُّهَا الَّذِين آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْه وَسَلِّمُوا تَسْلِيما (سُورَة الأَحْزَاب ٣٣ : ٥٦)
Suuradda Maryam 19:33, Masiixu wuxuu ku markhaati furayaa:
"Nabaduna waa dushahay, maalintii aan dhashay, iyo maalinta aan dhinto, iyo maalinta aan sara kiciyo anigoo nool."
وَالسَّلاَم عَلَي يَوْم وُلِدْت وَيَوْم أَمُوت وَيَوْم أُبْعَث حَيّا (سُورَة مَرْيَم ١٩ : ٣٣)
Wiilka Maryan waa Amiirka Nabadda, oo noloshiisa dhulka kula noolaaday nabad ilaahay bilow ilaa dhamaad. Ma jiraan wax isaga ka soocay barakadiisa weligeed ah.
Dhalashadii Masiixa ee ka dhalatay Maryantii bikradda ahayd waxay udhacday sida ay tahay doonista iyo awooda Eebbe. Wuxuu ku dhashay dembi la’aan. Nabadda dhabta ah ee Eebbe ayaa dul saarneyd isaga bilowgii noloshiisa. Caddaynta xaqiiqadan, ayaa samooyinku furmeen oo malaa'igahu waxay u gabyeen "Ilaah ha ku ammaanmo meelaha ugu sarreeya, nabaduna ha ahaato dhulka dhexdiisa kuwa uu ku faraxsan yahay!" (Luukos 2:14)
Masiixu wuxuu u dhintay geeri dhab ah. Isagu uma uu dhiman dembigiisa, laakiin wuxuu u dhintay beddel dembiyadeenna. Xitaa dhimashadiisa, Masiixu wuxuu la kulmay nabad ilaah. Dadku waxay u dhintaan dembiyadooda neceb, "waayo, mushahaarada dembigu waa dhimashada" (Rooma 6:23). Laakiin Ilaah aad buu ugu farxay markuu Masiixu dhintay, maxaa yeelay dhimashadiisa beddelka ahi waxay la heshiisay isaga aadanaha. Sidaa darteed, nabadda Ilaah ayaa horseeday dhimashada Masiixa.
Ka soo sarakicinta Ciise Masiix kuwii dhintay waa caddeynta ugu weyn ee quduusnimadiisa. Haduu Masiixu hal dembi oo keliya ku kacay intii uu noolaa oo dhan, dhimashadu waxay ka heli lahayd awood isaga ka sarraysa oo way ku sii hayn lahayd gacantiisa, sida ku dhacday Muxammad oo kale. Laakiin Masiixu weligii ma gelin hal dambi, yar ama weyn! Sababtaas awgeed, Wuxuu ka adkaaday dhimashada oo wuxuu u kacay sidii guuleyste ka yimid awoodda mugdiga ah. Masiixu waa noolyahay - Muxammad waa dhintay! Dhammaan Muslimiinta waxay qirayaan xaqiiqadan markay sheegayaan magaca Masiixa, iyagoo leh:
"Nabadi korkiisa ha ahaato!"
عَلَيْهِ السَّلام
Si fiican ayey u ogyihiin una markhaati furayaan inuu nabad buuxda kula nool yahay Ilaah.
Muxammad wuxuu lakulmay cadaadis qadhaadh Maka, laakiin markuu noqday siyaasad ahaan iyo bulsho ahaanba mid awood badan, wuxuu bilaabay weeraro culus iyo dagaalo dhiig badan kudaatay oo kadhan ah cadaawayaashiisa. Wuxuu mararka qaar noqday dulqaad iyo dambi dhaaf la'aan. Quraanka kariimka ah, wuxuu amrayaa in kabadan lix iyo toban jeer in cadawgiisa, gaalada oo dhan, iyo kuwa ka baxay diinta Islaamka la dilo:
"Oo ku dil iyaga meel kastoo aad ka hesho. Ka cayri meeshii ay kaa eryeen; fidnada ayaa ka dhib badan dilka. Ha kula dagaallamina agagaarka Masaajidka Xaaraanta ah (Makka) ilaa ay kula dagaallamaan halkaas; markaa, hadday kula dagaallamaan, dilo; taas waa abaalmarinta gaalada." (Suuradda al-Baqara 2: 191)
وَاقْتُلُوهُم حَيْث ثَقِفْتُمُوهُم وَأَخْرِجُوهُم مِن حَيْث أَخْرَجُوكُم وَالْفِتْنَة أَشَد مِن الْقَتْل وَلا تُقَاتِلُوهُم عِنْد الْمَسْجِد الْحَرَام حَتَّى يُقَاتِلُوكُم فِيه فَإِن قَاتَلُوكُم فَاقْتُلُوهُم كَذَلِك جَزَاء الْكَافِرِين (سُورَة الْبَقَرَة ٢ : ١٩١)
“Ha ka yeelanina saaxiibo saaxiibbo iyaga ka mid ah, ilaa ay ka hijroodaan jidka Eebbe; ka dib hadday ka jeestaan (Islaamka), qabqab oo ku dil meel kasta oo aad ka hesho oo ha ka helin saaxiib iyo gargaare midna." (Suuradda al-Nisaa '4:89)
فَلا تَتَّخِذُوا مِنْهُم أَوْلِيَاء حَتَّى يُهَاجِرُوا فِي سَبِيل اللَّه فَإِن تَوَلَّوْا فَخُذُوهُم وَاقْتُلُوهُم حَيْث وَجَدْتُمُوهُم وَلا تَتَّخِذُوا مِنْهُم وَلِيّا وَلا نَصِيرا (سُورَة النِّسَاء ٤ : ٨٩)
"Oo la dagaallama ilaa khilaaf kale yimaado, oo rumaysadku wuxuu u sugnaaday xagga Eebbe dhammaantood." (Suuradda al-Anfal 8:39)
وَقَاتِلُوهُم حَتَّى لا تَكُون فِتْنَة وَيَكُون الدِّين كُلُّه لِلَّه (سُورَة الأَنْفَال ٨ : ٣٩)
"Markaa, markay bilaha xurmada leeyihiin dhaafeen, ku dilaan kuwa sanamka caabuda meel alla meeshii aad ka hesho, kaxee oo ku hareeree, oo meel gaadmo ah ugu gaada." (Suuradda al-Tawba 9: 5)
فَإِذَا انْسَلَخ الأَشْهُر الْحُرُم فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِين حَيْث وَجَدْتُمُوهُم وَخُذُوهُم وَاحْصُرُوهُم وَاقْعُدُوا لَهُم كُل مَرْصَد (سُورَة التَّوْبَة ٩ : ٥)
Muxammad adduunka uma keenin nabad, ee wuxuu keenay dagaallo badan. Wuxuu xertiisii u diray duulaanno iyo dagaallo barakeysan in ka badan soddon jeer. Isaga laftiisu wuxuu kaqeybqaatay weerarada noocaas ah iyo safarada sagaal iyo labaatan jeer. Wuxuu faray dadkiisa inay daadiyaan dhiigga cadowgiisa. Wuxuu tusaale u ahaa mu’miniinta iyo hoggaamiyaha siyaasadeed ee Jasiiradda Carabta.
Masiixa oo jilicsan oo is-hoosaysiiya, Yuhuuddu si xun bay u silcin jireen isaga, laakiin isagu seeftiisa iskuma difaacin. Wuxuu ka reebay xertiisa inay daadiyaan dhiigga cadowgiisa, isagoo ku amraya Butros: "Seeftaada meeshiisa dhig, waayo, kuwa seefta qaada oo dhan seef bay ku halligmi doonaan" (Matayos 26:52). Masiixi kasta oo u dagaallama faafidda diinta kiristaanka isagoo wata hub dilaa ah, daadinta dhiigga dadka kale, wuxuu jebinayaa doonista Alle; waxaa lagu xukumi doonaa inuu caasi ku yahay amarrada Amiirka Nabadda. Muslimiinta, si kastaba ha ahaatee, waxaa loo ballan qaaday in qof kasta oo ku dhinta dagaal muqadas ah uu isla markiiba janno gelayo. Masiixu waa kan kaliya ee yagleelay nabad dhab ah dagaal iyo dil la'aan. Muxammad wuxuu waajib ka saaray qof kasta oo muslim ah inuu la dagaallamo cadaawayaashiisa. Xitaa wuu u duceeyay: "Aabbaha cafi, waayo iyagu garan maayaan waxay samaynayaan" (Luukos 23:34). Ciise wuxuu ahaa Muslimka kaliya ee runta ah, hadii aan u aragno qeexitaanka erayga "Muslim" inuu asal ahaan ka soo jeedo ereyga Carabiga ah ee Salaam, oo macnihiisu yahay "nabad." Muslimka dhabta ah waa nabad-sameeye iskiis isugu dhiibay Ilaaha jacaylka, keligiisna u adeegaya.