Previous Chapter -- Next Chapter
4.3. OGIDI 3: Sawm (ebu ọnụ)
Ogidi nke atọ nke Alakuba bụ ibu ọnụ. N'ime ọnwa nke Ramadan, ọnwa nke itoolu nke kalenda ndị Alakụba, a naghị anabata iri nri, ịṅụ ihe ọnụṅụ na mmekọahụ n'etiti chi ọbụbọ na ọdịda anyanwụ. N'ihi mgbanwe oge na-adabere na oge chi ọbụbọ na ọdịda anyanwụ, nke a nwere ike ịbụ ihe ọ bụla site na awa 9 n'oge oyi ruo awa 15 n'oge okpomọkụ, na n'ezie nke a dịgasị iche iche dabere na ọnọdụ mpaghara.
Onye Alakụba ọ bụla toro eto nke na-enweghị ihe ngọpụ okpukpe ka achọrọ ka ọ buru ọnụ. Ihe Ngọpụ ziri ezi gụnyere ọnọdụ ahụike dị ka ọrịa shuga yana ọnọdụ ọ bụla na-achọ ọgwụ ị na-aṅụ mgbe niile, inye nwa ara ebe ibu ọnụ ga-emebi ahụike nke nne ma ọ bụ onye nọọsụ, afọ ime, na ihe ndị ọzọ. Ọ bụ ezie na a chọghị ka ndị Alakụba na-ebu ọnụ ma ọ bụrụ na ha nwere nkwụsị nke ọma, ọtụtụ ụlọ akwụkwọ Islam na-adụ ndị Alakụba ọdụ ka ha gaa n'ihu na ngwa ngwa ma ọ bụrụ na ha nwere ike, n'agbanyeghị na enwere ike ịhapụ ha na nkà na ụzụ.
Otú ọ dị, e nwere ọnọdụ ebe amachibidoro ibu ọnụ; Ndị inyom Alakuba amachibidoro ibu ọnụ n'oge ịhụ nsọ, dịka ọmụmaatụ, ma ọ bụrụ na ha ga-ebu ọnụ n'oge a, ọ bụ ezie na a naghị agụta ya na a ghaghị ime ya n'oge ọzọ. Ndị ọzọ a na-ewere na ha agaghị ebu ọnụ bụ ndị agha na ndị njem. Ndị na-adịghị ebu ọnụ kwesịrị ịkwụ ụgwọ maka ụbọchị ndị furu efu mgbe ọnwa Ramadan gasịrị mgbe ọnọdụ ha gbanwere, tupu Ramadan na-esote abịarute. Ọ bụrụ na ọnọdụ ha na-akpachapụ anya na-adịgide adịgide ma ọ bụ dị ugbu a ruo ogologo oge na-eme ka ọ ghara ikwe omume ma ọ bụ bụrụ ihe na-agaghị ekwe omume ime ngwa ngwa, onye Alakụba kwesịrị ịkwụ ụgwọ site n'inye onye nọ ná mkpa nri maka ụbọchị ọ bụla na-ebu ọnụ ọ tụfuru.
Ọ bụrụ na onye Alakụba anaghị ebu ọnụ, ma ọ bụ mebie ọnụ ha na-enweghị ezi ngọpụ ma ọ bụ site na iri nri ma ọ bụ ịṅụ mmanya na-ama ụma ma ọ bụ inwe mmekọahụ n'ụbọchị na Ramadan, mgbe ahụ a ga-ewere ha dị ka ndị mmebi iwu na ha ga-akwụ ụgwọ maka ya site n'ibu ọnụ ụbọchị iri isii n'ihi na ụbọchị ọ bụla ha anaghị ebu ọnụ ma ọ bụ site n'ịtọhapụ ohu ma ọ bụ inye ndị ogbenye iri isii nri (Sahih Muslim, 2599).
A na-ejikwa ụdị obubu ọnụ a n'èzí Ramadan dị ka nkpuchi ma ọ bụ nchegharị maka mmehie ndị ọzọ. Dịka ọmụmaatụ, ọ bụrụ na onye Alakụba mebie iyi, ha ga-ebu ọnụ ụbọchị atọ (Kor'an 5: 89), igbu onye Alakụba ọzọ n'ụzọ na-ezighị ezi chọrọ ibu ọnụ ụbọchị iri isii (Kor'an 4: 92), na ịhapụ ịgba alụkwaghịm chọkwara ibu ọnụ. maka ụbọchị iri isii (Kor'an 58:2-4).
Taa, Ramadan bụ emume otu ọnwa n'ọtụtụ obodo ndị Alakụba. N'ụzọ doro anya, oriri oriri na-abawanye nke ukwuu n'ime ọnwa a. N'ọtụtụ mba ndị Alakụba na-enwekarị, a na-ebelata oge ọrụ, ihe omume na-esikwa n'ehihie ruo n'abalị. N'obodo ụfọdụ, a na-emechi ụlọ oriri na ọṅụṅụ niile n'ehihie, mba ụfọdụ nwekwara iwu iji taa onye ọ bụla riri nri ma ọ bụ ṅụọ ihe ọṅụṅụ n'ihu ọha ahụhụ n'agbanyeghị ma ọ bụ onye Alakụba ma ọ bụ na ọ bụghị, ma ọ bụ na o nwere nkwenye ziri ezi nke okpukpe ma ọ bụ na ọ bụghị. Ntaramahụhụ ahụ sitere na ịkwụ ụgwọ dị ka ọ dị na Brunei, ruo n'ụlọ nga dịka na Pakistan. Iwu ndị dị otú ahụ enweghị ntọala na isi mmalite Alakuba, n'agbanyeghị, na ihe niile ha na-enweta bụ ime ka ihu abụọ kwenye n'ihi na iwu ndị ahụ na-emetụta naanị ọdịdị elu nke onye ọ bụla na-ebu ọnụ.
N'oge Ramadan, ndị Alakụba nwere ike ịdị mfe iwe na ndị dị mkpụmkpụ, karịsịa n'oge ihu igwe na-ekpo ọkụ - ihe dị n'ọnọdụ dị egwu n'oge mgbe ebumnobi bụ isi nke ibu ọnụ bụ ịkwalite ezi omume na njide onwe onye. Ibu ọnụ abụrụla nke a na-eme n'ọha mmadụ karịa omume okpukpere chi nye ọtụtụ mmadụ. N'ụfọdụ mba ndị Alakụba, iwu Ramadan aghọwo ihe nzuzu na enweghị isi ọ bụla. Dịka ọmụmaatụ, n'oge Ramadan n'Ijipt, a naghị ekwe ka ịṅụ mmanya na-aba n'anya nye ndị Ijipt ma hà bụ ndị Alakụba ma ọ bụ na ha abụghị (Ijipt nwere ọnụ ọgụgụ dị nta nke Ndị Kraịst ghọtara), ma a na-ahapụ ya ka ọ na-ejere ndị na-abụghị ndị Ijipt ozi n'agbanyeghị okpukpe ha. Ya mere, Onye Kraịst nke Ijipt nwere ike iso onye Alakuba Saudi na-eri nri; a ga-ajụ onye Kraịst ahụ biya, mana enwere ike inye onye Alakụba. Na UAE, ụkpụrụ na-agbanwe site n'afọ ruo n'afọ. N'afọ ndị na-adịbeghị anya, a na-anabata ịṅụ mmanya na-aba n'anya n'ụlọ nri na ụlọ oriri na ọṅụṅụ ma amachibidoro egwu egwu. Dị ka ị maara, ọ dịghị ihe kpọmkwem na Ramadan banyere mmanya dị ka a machibidoro oriri ya n'afọ; Ndị ọchịchị na-etinyekarị iwu na ụkpụrụ dị otú ahụ iji mee ka obi dị ụmụ amaala obi ụtọ kama ịgbaso iwu Alakụba ọ bụla.