Previous Chapter -- Next Chapter
1. Dhacdo lama filaan ah
Laga soo bilaabo yaraantaydii waxaan ahaa qof cibaado badan oo ilaahay aaminsan. Waxaan ku xafiday Quraanka kariimka afkayga hooyo ee Carabiga waxaanan hogaamiye u noqday bulshadayda muslimka ah ee Bariga Dhexe. Xirfad ahaan waxaan ahaa sarkaal darajo sare leh oo ka tirsan ciidanka dalkayga waxaanan lahaa dad badan, oo aan masuul ka ahaa. Noloshu way igu fiicnayd, waayo waxaan guursaday, carruurna waan dhalay oo waxaan ahayn qoys qani ah oo la ixtiraamo.
Maalin maalmaha ka mid ah wax gebi ahaanba lama filaan ah ayaa igu dhacay. Waxay indhahaygu qabteen weedh Carabi ah oo ku taal warqad, oo leh “Wa-amma anaa fa-aquulu lakum” (وَأَمَّا أَنَا فَأَقُول لَكُم), oo macnaheedu yahay Ingiriisi: "Laakiin waxaan kuu sheegayaa." Waxaan la yaabay weedhan. Yaa hadlayey? Muxuu yahay waxbarida cusub ee ninkani keenay? Oo muxuu barida kala duwan uu ku barbardhigayaa odhaahdiisa iyo? Marka waxaan soo qaatay bogga waxaanan ogaaday in macnaha weedhan uu yahay kuwan soo socda:
43 43 Waad maqasheen in la yidhi, Waa inaad deriskaaga jeclaatid oo cadowgaaga necbaatid, ” 44 Laakiin waxaan idinku leeyahay, “Cadowyadiinna jeclaada, u duceeya kuwa idin habaara, wax wanaagsan u sameeya kuwa idin neceb, u duceeya kuwa xumaanta idinku sameeya oo idin silciya, 45 inaad noqotaan wiilashii Aabbihiin, kan jannada ku jira Maxaa yeelay, isagu qorraxdiisa wuxuu u soo daayaa kuwa sharka ah iyo kuwa wanaagsan, roobna wuu u di'iyaa kuwa xaqa ah iyo kuwa aan xaqa ahayn.” (Matayos 5:43-45)
٤٣ سَمِعْتُم أَنَّه قِيل، تُحِب قَرِيبَك وَتُبْغِض عَدُوَّكَ. ٤٤ وَأَمَّا أَنَا فَأَقُول لَكُم ، أَحِبُّوا أَعْدَاءَكُمْ. بَارِكُوا لاَعِنِيكُمْ. أَحْسِنُوا إِلَى مُبْغِضِيكُم، وَصَلُّوا لأَجْل الَّذِين يُسِيئُون إِلَيْكُم وَيَطْرُدُونَكُمْ, ٤٥ لِكَي تَكُونُوا أَبْنَاء أَبِيكُم الَّذِي فِي السَّمَاوَات فَإِنَّه يُشْرِق شَمْسَه عَلَى الأَشْرَار وَالصَّالِحِينَ, وَيُمْطِر عَلَى الأَبْرَار وَالظَّالِمِينَ. (مَتَّى ٥ : ٤٣ - ٤٥)
Kadib markaan akhriyay aayadahan Qorniinka waan naxay. Aniga oo muslim ah waxaan ogaa in ay tahay in aan jeclaado deriskayga muslimka ah oo aan necbahay cadawgayga gaaloobay, sida allaah cadow ugu yahay gaalada, sida uu sheegayo Quraanka (Suuradda al-Baqara 2:98). Taasina waa amarka Eebbe ee qof kasta oo muslim ah. Marka waxaan oggolaaday bilowgii wixii ku qornaa aayadahaas. Laakiin yuu ahaa qofkani, kan waxbarashadiisa ku dhiirran inuu beddelo muujinta iyo amarka Eebbe? Miyuu xaq iyo awood u lahaa inuu sidaa yeelo?
Si aan uga jawaabo su'aalahan, waxaan u baahday inaan ogaado, yaa ku hadlaya aayadahan. Macnaha guud waxaan ka ogaaday in aayadahan ay ka yimaadeen Injil (إِنْجِيل) ee Nasaara (نَصَارَى), yacni injiilka Masiixiyiinta, iyo inuu Masiixa yahay kan keenaya bariddan cusub. Masiixu xaq iyo awood ma u lahaa inuu beddelo awaamiirta iyo shareecada Alle?
Aqoonteyda Quraanka waxaan ku ixtiraamey al-Masih (Masiix) iyo Injil (Injil), oo Masiixu u keenay dadkiisa. Sidoo kale waan ogaa in Eebbe Quraanka kariimka ah ku muujiyay wax lala yaabo oo ku saabsan Masiixa. Wiilkan Maryan ayaa xertiisa ku amray: "I adeeca!" (ati'uuniy)
“Haddaba, Ilaah ka cabso oo aniga adeec!” (Suuradaha Al Cimraan 3:50 iyo al-Zukhruf 43:63)
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُون (سُورَةُ آلِ عِمْرَانَ ٣ : ٥٠ و سُورَة الزُّخْرُف ٤٣ : ٦٣)
Aniga qudhaydu waxaan ahaa sarkaal ka tirsan ciidanka. Waxaan amri jiray askarteyda iyo saraakiishayda darajooyinka ka hooseeya maalin kasta. Marka waan ogahay macnaha ay leedahay in dadka loo sheego: I adeeca! Ma sameyn karo aniga oo aan ka helin awood ay ku maalgeliyaan kan ugu sarreeya taliska ciidamadeena. Marka, maadaama Masiixu ku amray xertiisa inay adeecaan isaga, waxaan u baahday inaan ogaado xaqiisa iyo awooda loo ogolaaday inuu sameeyo.
Sidoo kale waxaan Quraanka ka ogaa in Masiixu dhinac ka ixtiraamayo oo uu xaqiijinayo Tawreedka Yuhuudda, oo xagga Eebbe looga soo dajiyay nebi Muuse. Laakiin dhinaca kale Masiixu wuxuu kaloo u yimid inuu beddelo qaar ka mid ah waxyaabihii ka reebbanaa muujinta Ilaah sida ku jirta Tawreed:
"Waxaanan (imid) anoo adkaynaya waxa u dhexeeya gacmahayga ee Tawreed, iyo inaan kuu oggolaado qaar ka mid ah wixii lagaa reebay.” (Suuradda Al Cimraan 3:50)
وَمُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَلأُحِلَّ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي حُرِّمَ عَلَيْكُم (سُورَةُ آلِ عِمْرَانَ ٣ : ٥٠)
Halkaan waxaad ka fahmi kartaa wareerkeyga. Ma laga yaabaa in marinka ka yimid Injil (Injil), ee ay indhahaygu qabteen maalintaas, inuu ka mid noqon karo waxyaalahan xaaraanta ah, ee Masiixu u oggolaaday Yuhuudda? Marka loo eego wixii Masiixu ku yidhi Injiilka (Injil), Yuhuuddu waxay awal waajib ku ahayd inayan wax jeclaanin, laakiin ay necbaadaan cadaawayaashooda. Laakiin Masiixa halkan wuxuu si cad ugu oggolaaday Yuhuudda wixii iyaga laga reebay, oo ah inay jeclaadaan cadawgooda. Hadday xaaladdu sidaas tahay, markaa aniga oo Muslim ah, miyaan sidoo kale jeclaan lahaa cadawgayga sidii Masiixu ugu amray dadka Tawreed halkan?
Muxuu Masiixu awood ugu leeyahay inuu beddelo amarka Alle, sida Quraanku si cad u baray? Iyo muxuu salka ku hayaa awooda masiixa ee uu ku amrayo kuwa raacsan inay adeecaan sida uu ilaahay ugu sheegay quraanka kariimka ah? Iyo maadaama Eebbe keligiis yahay, yaa xaq u leh inuu dadka u sheego inay u hoggaansamaan shuruud la’aan iyo sidoo kale maadaama Eebbe keligiis yahay, oo awood u leh inuu amarradiisa ku beddelo innaga aadanaha ah, markaa Masiixu waa sida Eebbe oo kale, haddii uu u yeero dadku inay u adeecaan inuu yahay wiilka Maryan iyo haddii uu u oggolaado waxyaalaha qaarkood, ee Eebbe hore uga mamnuucay? Dhammaan su'aalahan ayaa igu soo dhacay oo qalbigayga dhaqaajiyey, sababtoo ah indhahaygu waxay soo jiiteen warqad ay ku jiraan waxbarista Masiixa.
Hadda, dabiici ahaan waxaan ahay nin loo soo maro, haddii kale ma aanan gaarin booskeyga sarkaal muhiim ka ah ciidanka dalkayga. Qalbigayga waxaan go aansaday in aan si faahfaahsan u darso arinka, si aan xal ugu helo su'aalahan dhibta badan ee i khalkhal geliyay. Marka waxaan iska qortay koorsooyinka fiidkii ee jaamacada islaamka ee ugu weyn magaaladeena mudo afar sano ahna waxaan ku bartay diimaha isbarbardhiga qeybta cilmiga diinta islaamka ee jaamacadaas.
Bogagga soo socda waxaan jeclaan lahaa inaan kula wadaago qaar ka mid ah waxyaabaha, kuwaas oo aan ku ogaadey muddadii afarta sano ahayd ee aan waxbarashada ku jiray. Natiijada ka soo baxday cilmi-baaristeyda, oo gebi ahaanba ku saleysneyd una heellanayd Quraankeenna Muslimka ah, aad ayey uga duwaneyd wixii aan filayey. I raac oo ila soco oo baro waxa Quraanka kariimka ahi ka barto awooda masiixa iyo sababta uu xaq iyo xaq ugu lahaa inuu badalo awaamiirta Allah iyo inuu dadka ugu yeero inay adeecaan isaga sida Masiixa, ina Maryama.