Previous Chapter -- Next Chapter
2. Isku ekaanshaha Masiixa iyo Aadam
Qaabka caadiga ah, ee sida la iigu baray inaan uga jawaabo su'aalaha noocaas ah, wuxuu ahaa inaan si dhab ah u qaato, waxa Quraanku ka muujiyay Masiixa iyo Aadam. Quraanka wuxuu baraa:
Runtii, u ekaanshaha Ciise, xagga Eebbe, wuxuu la mid yahay egkii Aadam. Isaga (Eebbe) isagaa ka abuuray (Aadam) carro. Oo isna wuxuu isagii ku yidhi, “Noqo!”. (Hadana) wuu noqon doonaa. (Suuradda Al-Cimraan 3:59)
إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ (سُورَة آل عِمْرَان ٣ : ٥٩)
Marka, haddii Masiixa Ciise yahay sidii Aadam oo kale, oo ah uun, markaas Masiixu ma noqon karo sida Eebbe, oo ah abuuraha. Quraanku haddaba halkan wuxuu ku barayaa waxyaabaha soo socda ee ku saabsan Masiixa iyo Aadam:
ISKU EKAANSHO 1 : Aadam wuxuu ahaa abuur Alle, sida Masiixu u yahay abuur Eebbe. Tan waxay la mid yihiin.
Aayadda aan kor ku soo xusnay (Suuradda Al Cimraan 3:59) waxay ina baraysaa in Aadamka lagu abuuray amarka Eebbe ee ah “noqo” Sidaas oo kale Quraanku wuxuu baray in malaa'igahu u muuqdeen Maryan, kahor Masiixu wuxuu dhashay, isagoo ku dhawaaqay dhalashadiisa Maryan. Markii ay weydiisay sida ay taasi noqon karto, maadaama aysan nin lahayn ninna uusan taaban, malaa'igtii ayaa ku jawaabtay:
Wuxuu (malaa'igtii) ku tidhi (Maryan), "Sidan oo kale: Eebaa abuuray, wuxuu doono. Markuu amar ku bixiyo arrin, markaasuu ku yidhaahdaa, 'aha oo' oo (markaas) way ahaan doontaa. (Suuradda Al-Cimraan 3:47)
قَال كَذَلِك اللَّه يَخْلُق مَا يَشَاء إِذَا قَضَى أَمْرا فَإِنَّمَا يَقُول لَه كُن فَيَكُونُ (سُورَة آل عِمْرَان ٣ : ٤٧)
Halkan Quraanku wuxuu u adeegsanayaa isla muujinta saxda ah ee abuurista Masiixa sidii uu ugu adeegsaday abuurista Aadam suuradda 3:59. Sidaa darteed Masiixu wuxuu lamid yahay Aadam in labadaba lagu abuuray amarka Eebbe, "Noqo!" Sidaas darteed, iyadoo laga duulayo labadan aayadood oo keliya, Masiixu ma noqon karo sida Eebbe, sida ugu yar ee Aadamku u yahay sida Eebbe oo kale, maxaa yeelay labaduba waa makhluuqaadka Eebbe, abuurahooda.
Waxa jira iskaga mid ahaanshaha Aadam iyo Masiixa ee Quraanka kariimka ah, kaas oo hoosta ka xariiqaya masaalkan gaarka ah ee u dhexeeya Aadam iyo Masiixa. Waa tan tan ugu muhiimsan:
ISKU EKAANSHO 2 : Aadam wuxuu ku sheegay Quraanka kariimka inuu yahay shakhsi aad u caan ah oo bini-aadam ah, sida Masiixa loogu sheegay Quraanka kariimka oo ah shaqsi caan ah oo aadam ah. Tan waxay la mid yihiin.
Quraanka waxaa ku jira 54 aayadood, oo si cad u tilmaamaya Aadam: Suuradaha al-Baqara 2:30-37 -- Al Cimraan 3:33.59 -- al-Maa'ida 5:27-32 -- al-Acraaf 7:11-27.31.35.172 -- al-Israa' 17:61-65.70 -- al-Kahf 18:50 -- Maryam 19:58 -- Ta Ha 20:115-123 iyo Ya Sin 36:60.
Intaas waxaa sii dheer waxaa ku jira Quraanka Kariimka 68 aayadood, oo si dadban u tilmaamaya Aadam qofkii ugu horeeyey: Suuradaha al-Nisaa' 4:1 -- al-A'raf 7:189 -- Hud 11:61 -- al-Xijr 15:28-43 -- al-Kahf 18:37 -- Mar-yam 19:67 -- Ta Ha 20:55 -- al-Xajaaj 22:5.65-66 -- al-Mu'minun 23:12-14 -- al-Furqaan 25:54 -- al-Rum 30:20-21 -- Luqman 31:20 -- al-Sajda 32:7-9 -- Faatir 35:11 -- Sad 38:71-85 -- al-Zumar 39:6 -- Ghafir 40:67 -- al-Shura 42:12 -- al-Jathiya 45:12 -- al-Taghabun 64:3 -- Nuh 71:14 -- al-Qiyama 75:37-40 -- al-Infitar 82:7-8 -- al-Tin 95:4-6 and al-‘Aalaq 96:1-2.
Si la mid ah waxaan ku haysannaa 255 aayadood oo Quraanka kariimka ah, oo midkoodna si cad u xusaysa Masiixa, iyadoo la adeegsanayo mid ka mid ah 25 cinwaan oo uu ku sharfayo Quraanka kariimka ah, ama aayado, kuwaas oo si aan toos ahayn ugu xiran Masiixa iyagoo ka hadlaya xertiisa ama awoowayaashiis. Waxaad ka heli kartaa aayadahan Quraanka ah ee ku saabsan Masiixa halkan (qaar ka mid ah aayadaha muhiimka ah iyo meerisyada masiixiga ayaa hoosta laga xariiqay): Suuradaha al-Faatixa 1:6-7 -- al-Baqara 2:61-62, 87, 91, 109, 111-113, 117, 120-121, 135-136, 138, 140, 143-145, 153, 174-177, 213, 248, 253 -- Al Cimraan 3:3-4, 19, 21, 33-56, 59 , 64-69, 80-81, 84, 112-114, 181-183, 199 -- al-Nisaa' 4:69, 89, 136, 155-159 , 163, 171-172 -- al-Maa'ida 5:14, 17-19 , 28-29, 32, 45-48 , 51, 65-66, 68-78 , 82-83, 89, 95, 110-118 -- al-An'am 6:61, 83-86, 89-90, 161-165 -- al-Acraaf 7:120-122, 142, 157-158 -- al-Tawba 9:30-31, 34, 111 -- Yunus 10:19, 75, 94 -- Hud 11:110 -- Yuusuf 12:97-98 -- al-Hijr 15:9 -- al-Nahl 16:38-39, 43, 63-64, 92-95, 124 -- al-Israac 17:15, 55 -- Maryam 19: 2-36 , 51-53, 85-93 -- Ta Ha 20:25-36, 70, 90-94, 109 -- al-Anbiya' 21:48, 89-92 -- al-Xajaaj 22:17, 78 -- al-Mu'minun 23:45-50 -- al-Furqaan 25:4, 35 -- al-Shucaraa 26:13-15, 46-48 -- al-Qasas 28:34 -- al-Sajda 32:23-25 -- al-Ahzab 33:7 -- Saba' 34:23 -- Faatir 35:18 -- al-Saffat 37:107.114-120 -- al-Zumar 39:3-4, 7, 44-46, 69 -- Fussilat 41:45 -- al-Shuura 42:13 -- al-Zukhruf 43: 57-65 , 86 -- al-Jathiyat 45:16-17 -- al-Fath 48:29 -- al-Najm 53:38 -- al-Waqi'at 56:10-13, 88-91 -- al-Xadiid 57:27 -- al-Saff 61:6, 14 -- al-Tahrim 66:12 -- al-Mutaffafin 83:12, 28 -- al-Ikhlas 112:1-4
Haddii aad si faahfaahsan ugu barato tuducyadan Masiixa iyo Aadam ee ku saabsan Quraanka, markaa waxaad ogaanaysaa inay jiraan qodobo kale oo ay Aadan iyo Masiix iskaga mid yihiin. Waa kuwan laba tusaale:
ISKU EKAANSHO 3 : Eebbe wuxuu si toos ah ula hadlay Aadam, sidii uu Eebbe toos ula hadlay Masiixa. Tan waxay la mid yihiin.
Waxaan si qoto dheer u eegi doonaa qodobkaan (fiiri cutubka 4-aad ee hoose). Sidoo kale:
ISKU EKAANSHO 4 : Malaa'igahu waxay ka hadleen Aadan, sidii malaa'igahu uga hadleen Masiixa oo kale. Tan waxay sidoo kale la mid yihiin.
Waxaan sidoo kale soo qaadan doonaa nuxurka wixii ay malaa'igahu ka hadleen Aadam iyo Masiix si faahfaahsan (eeg cutubka 5aad ee hoose). Laakiin qodobka muhiimka ah ee halkan ku yaal ayaa ah xaqiiqda ah inaad ka heli karto dhowr waxyaalood oo isku mid ah oo isku mid ah oo u dhexeeya Adam iyo Masiix xagga Quraanka. Oo maadaama Aadam yahay uumihii Eebbe, abuurahiisa, sidaa darteed xaqiiqda ah inuu Masiixu la mid yahay Aadam, ayay muslimiintu u qaateen inay ka dhigaan wax aan macquul ahayn inuu Masiixu la mid noqdo Alle.
Si kastaba ha noqotee, markii aan dhawaa eegay casharrada Quraanka ee ku saabsan Aadam, aniga oo isbarbar dhigaya barashada Quraanka kariimka ah ee ku saabsan Masiixa, inbadan ayaan ogaaday in aysan jirin kaliya iskaga mid ahaanshaha, laakiin sidoo kale kala duwanaanshaha aasaasiga ah ee u dhexeeya Masiixa iyo Aadam ee Quraanka. Aynu mid mid u eegno kala duwanaanshaha bogagga soo socda.